Νατάσσα Μαρκίδου, 

Επίκουρη Καθηγήτρια,

Τμήμα Φωτογραφίας & Οπτικοακουστικών Τεχνών, TEI Αθήνας

 

​

Ενώ η φωτογραφική αναπαράσταση ενός τοπίου φαντάζει προβλεπόμενη και κινούμενη εντός πολύ συγκεκριμένου εικονογραφικού πλαισίου, παρ’ όλα αυτά είναι σε μεγάλο βαθμό κωδικοποιημένη και ιδεολογικά προσανατολισμένη. Η φωτογραφική εικόνα, λόγω της ταυτολογικής σχέσης με το θέμα της, έχει την ιδιότητα να παραπλανά και να κατευθύνει μια πολιτιστική και κοινωνική κατασκευή στο να φαντάζει φυσική και ως εκ τούτου δεδομένη. Αντιστοίχως, η φωτογραφική αναπαράσταση ενός τοπίου,  αποτελεί για οποιαδήποτε χρονική περίοδο της ιστορίας της κάθε χώρας, ένα σημαντικό κοινωνικό και πολιτιστικό τεκμήριο· καθιστώντας την ανάγνωση των φωτογραφιών τοπίου μια πολύπλοκη διαδικασία.

​

H φωτογραφική ενότητα με τον τίτλο «Εμπειρία Μισόφωτη», αποτελεί ένα σύνθετο καλλιτεχνικό ντοκουμέντο (ένα μεγάλο μέρος αυτού πραγματώνεται μέσω της φωτογραφίας τοπίου), που αντικατοπτρίζει, κατά κύριο λόγο, την υποκειμενική ερμηνεία του φωτογράφου και στοχεύει, σε μικρότερο βαθμό, στην ενδελεχή πληροφόρηση του θεατή. Το τοπίο είναι σημαδεμένο από την σύντομη και πολυτάραχη εποχή εξορυκτικής δραστηριότητας των μεταλλείων της Σερίφου, τα οποία συνδέονται με την ιστορία του εργατικού κινήματος της χώρας μας στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα· ειδικότερα με τους αγώνες των μεταλλωρύχων (1916) για την καθιέρωση του θεσμού του 8ώρου και την εξασφάλιση περισσότερο ασφαλών συνθηκών εργασίας. Το έργο προτείνεται ως ένα παράδειγμα μελέτης της φωτογραφίας τοπίου ως σύνθετης πολιτιστικής κατασκευής.

​

Οι μεταλλικές κατασκευές μέσω της εγγύτητας στην κλίμακα και στη φόρμα, βρίσκονται σε ένα διάλογο με το τοπίο, και αφενός συμβάλλουν στον  γεωγραφικό του προσδιορισμό, αφετέρου δε ως ακούσια μνημεία των μεταλλείων, δείχνουν το εύρος της αλλοίωσης που επιφέρουν σε αυτό. Παρά την ακάματη συμβολή της φύσης, το κυκλαδίτικο τοπίο με την χαμηλή βλάστηση και το εκκωφαντικό φως, που αναδεικνύει τις αντιθέσεις, δεν βοηθά στην ενσωμάτωση τους. Τα μεταλλικά απομεινάρια μικρής και μεγάλης κλίμακας ορθώνονται εμβληματικά και υπενθυμίζουν στον θεατή, μετωνυμικά την ιστορία τους. Οι εικόνες που αναπαριστούν αφημένα αντικείμενα στο τοπίο, συμπαραδηλώνουν αδρά μια αιφνίδια παύση στην καθημερινότητα του μεταλλείου. Η φωτογραφία, υποβοηθούμενη από την αποσπασματικότητά της, ενώ συντείνει στον εξωραϊσμό και στη μυθοποίησή τους, αντιστέκεται στην συγκρότηση μιας ολοκληρωμένης αφήγησης για την ιστορία των μεταλλείων.

​

​

​